Hij is inmiddels uitgegroeid tot een popart icoon en heeft vele exposities over heel de wereld, zo ook in Amsterdam. Maar waar haalt de artiest zijn inspiratie vandaan? Tijd om een kijkje te nemen in het leven van Banksy.
In 2010 werd de Britse kunstenaar Banksy uitgekozen als ‘s werelds meest invloedrijke personen door Time Magazine. Hij werd gekozen omdat hij een echte duizendpoot is. Banksy staat bekent om zijn graffiti, schilderijen, films, activisme en provocatieve uitspraken. Op het moment dat hij gekozen werd was hij omringd door personen zoals Barack Obama, Steve Jobs en Lady Gaga, een gezelschap waar je het niet zomaar van wint.
Anonimiteit
Banksy gaat ondanks zijn populariteit en beroemdheid over heel de wereld anoniem door het leven. De meeste fans willen niet weten wie hij echt is en daarom is Banksy vaak vermomd achter een masker. Hij is mysterieus en het lijkt onmogelijk om met hem in contact te komen, zo is het laatste interview dat hij gegeven in 2003 geweest terwijl hij een papieren zak over zijn hoofd had. Het bewaren van de anonimiteit gaat zo ver dat fans enkele jaar geleden hebben geprotesteerd tegen een poging van Fleet Street om hem te ontmaskeren. Fans willen dat Banksy zijn identiteit bewaard met zijn verborgen, mysterieuze manier van kunst maken. Er is zelfs een organisatie opgericht door de kunstenaar, Pest Control die hem beschermd tegen buitenstaanders. Pest Control is opgericht met een humoristisch, sarcastisch idee om fans samen te laten komen die dezelfde visie delen; Banksy anoniem te laten. Ondanks dat het een vrij luchtige organisatie is, zijn ze serieus over het werk van Banksy. Naast het beschermen van zijn anonimiteit is de organisatie ook opgericht om echte kunstwerken van Banksy te kunnen identificeren.
Kunst in de nacht
Banksy gaat er altijd midden in de nacht op uit om de volgende dag de inwoners van een stad te verassen met een openbaar graffiti kunstwerk. Dit noemt hij ook wel “bombarderen”, waarmee hij zijn carrière is gestart in Bristol, Engeland. In de jaren negentig werden zijn kunstwerken voor honderdduizenden dollars geveild in Engeland en Amerika. Tegenwoordig bombardeert hij steden over heel de wereld, van Wenen naar San Francisco en van Parijs tot Detroit, je zult hem altijd onverwachts zien opduiken. Waar in de jaren negentig hij nog veel graffiti gebruikte, is hij tegenwoordig overgegaan op schilderen op canvasdoeken, eigenzinnige sculpturen en maakt hij zelfs films. Zo was een van zijn zelfgemaakte films, ‘Exit Trough the Gift shop’ genomineerd voor een Academy Award.
Kunst en macht
Ondanks dat Banksy anoniem wil blijven is er de laatste jaren een verschuiving te zien. Hij pleit voor een betere band tussen kunstenaar en fan, daar zal dus wat voor moeten veranderen. Volgens Banksy is kunst tegenwoordig zo populair dat het makkelijker te verkopen valt en hij daarom een nieuwe doelgroep wil aanspreken. Als je een goed betaalde carrière wilde vroeger als artiest, moest je naar de kunstacademie, met je portfolio slepen en smeken bij musea en kunstgalerijen of je kunst hier misschien mocht tentoongesteld worden. Wat je ook kon doen was natuurlijk met een machtig iemand in de kunstwereld naar bed gaan, ook dat heeft Banksy naar eigen zeggen geprobeerd. Tegenwoordig ligt kunst voor het oprapen en het enige wat je nodig hebt zijn ideeën en internet. Daarom hoort de kunst nu niet bij de kunstenaar, maar tot het volk, tot de fans. Zij bepalen wat telt en geven hun ongezouten mening op het internet. Hier moet je het maken, volgens Banksy’s laatste interview in Time Magazine.
Waar Banksy opgroeide
Banksy groeide op in de jaren 80 in de Britse stad Bristol. Zijn buurt, Het Barton Hill-district was een verlaten, spookachtig deel van de stad. In die tijd was het verschil tussen arm en rijk, zwart en wit nog erg groot. De enige personen die in dit deel van de stad woonden waren een aantal arbeidsklasse families en er was dus niet veel te doen. Op een dag besloot Banksy een rondje te lopen door zijn deel van de stad, maar hij was bang. Zijn vader was in dit gedeelte van de stad regelmatig in elkaar geslagen en hij was dus op zijn hoedde. Tijdens zijn rondje door de stad kreeg hij inspiratie om de stad wat op te vrolijken met graffiti. Al gauw werd zijn graffiti erkend en gewaardeerd en toen besloot Banksy zich te gaan ontwikkelen als artiest. Ondanks dat hij in een taaie buurt leefde waar veel ‘gangsters’ aanwezig waren veranderde hij zijn naam van Robin Banx naar Banksy. Het klinkt minder stoer, maar was makkelijker om op de muur te schrijven.
Identiteit van Banksy
Rond deze tijd begon hij zijn eigen, kenmerkende stijl van graffiti te vormen. Op zijn achttiende had hij een clubje gevormd waar hij regelmatig ermee op uit ging om graffiti kunst te maken. Zo was hij op een avond bezig met een kunstwerk doen de Britse Politie opdook en iedereen wegrende naar de auto. Al zijn vrienden haalde het om op tijd weg te komen maar Banksy niet en bracht meer dan een uur door onder een bumper van een auto met lekkende motorolie. Terwijl hij daar lag, besefte Banksy zich dat hij het kunstwerk nooit meer kon afmaken, of in tweeën moest delen. Hij staarde naar de bodem van de brandstoftank en nam de tekst en het lettertype nauwkeurig in zich op. Dit was het moment dat hij besefte dat hij deze stijl kon kopiëren en sindsdien, is hij bekend van zijn iconisch, grote letters in zijn kunstwerken. Op het moment dat Banksy zijn eerste kunstwerk op deze manier uitbracht, voelde hij zich machtig. Hij wilde tegen de politiek strijden en een revolutie starten tegen de oorlogen over heel de wereld.
Banksy’s eerste officiële tentoonstelling buiten zijn eigen stad vond plaats in 2001 in Rivington Street, Londen. Samen met andere straatartiesten kwam hij samen in een tunnel. Ze verfde de muren van de tunnel wit en hingen verschillende stukken kunst op. Later die week organiseerde ze een openingsfeest waar 500 mensen op af kwamen. Meer dan een paar blikjes bier en hiphopmuziek die uit de speakers knalde was er niet, maar het was een grootst succes. Dit was het begin van zijn iconische straatkunst.
Banksy in Amsterdam
Vele jaren later is Banksy nog altijd even populair als toen hij begon met kunst maken. Tot 31 januari 2019 kun je Banksy nog bewonderen in het Moco museum in Amsterdam met zijn expositie ‘Laugh now’. Het museum toont meer dan 50 originele stukken van Banksy. Je kunt hier ze beroemde werken vinden zoals ‘Girl with Balloon’ maar ook minder bekende stukken die Banksy anoniem heeft weten te houden. Ga voor tickets naar www.mocomuseum.nl.